Pazartesi, Temmuz 20, 2009

Sahlep : Orkidenin Tadi

Moccha'larin , Latte'lerin olmadigi zamanlar , disarda sahlep icmek ayri bir keyifti. Dr.Otker'ler , hazir sahlepler eski tadi vermiyor . Mado'nun hazir sahlebi var karton kutuda, belki denenebilir.
Bir de Kahve Dunyasi'nda "kahveli sahlep" var. Tarcin ise serpilmis olarak degil , butun halde olarak geliyor yaninda.
Kurukahveci Mehmet Efendi'den toz halinde almak ise en guzeli....

Salep cok eskiden beri Araplar, Turkler ve Persler tarafindan bilinen ve cayi icilen bir bitki iken Avrupa bu bitkiyle 15. yuzyilda tanisti. Turklerin saleple tanisIkligi ise daha eski donemlere uzaniyor. 8. yuzyildan itibaren Islamiyet`in kabuluyle birlikte, Islam dininin yasakladigi sarap ve kimiz gibi alkollu ickilerin yerini boza, sira ve salep gibi alkolsuz ickiler aldi. Sira daha cok yaz aylarinda tercih edilirken, boza ve sicak sicak servis edilen salep, kis aylarinda iciliyordu. Osmanli Imparatorlugu doneminde padisahlar icin hazirlanan kuvvet macunlarina zencefil, kisnis, sinameki, corekotu, Hindistan cevizi, anason gibi bircok sifali bitkinin yani sira salep de eklenirdi. Uzerine tarcin ve zencefil karisimi serpilmis salep, soguk kis gunlerinin onemli sembollerinden biriydi. Yine o donemde kisin sokaklarda gugumlerle salep satilir, halk bu sutlu icecegi sifa niyetine icerdi. Salep gugumu maltizin uzerine oturtulur, musteriler maltizin etrafinda hem isinir, hem de salep icerlerdi. Salep icmek icin buyuk ve kulpsuz porselen fincanlar kullanilirdi. Tarihcilere gore, Ortadogu`ya ozgu bir icecek olan salep, kahvenin yayginlasmasindan once Avrupa`da, ozellikle de Ingiltere`de "salep dukkânlari"nda satilir, tereyagli ekmekle birlikte servis yapilirdi. Ancak, kahvenin yayginlasmasiyla bu gelenek zamanla yok oldu.
SAHLEP, orkidelerin sahlepgiller diye adlandirilan grubundaki bir cesidinin, kok yumrulariyla sut veya su ile kaynatilip, kurutulup toz haline getirilerek ogutulmesiyle elde edilen bir toz.
Anadolu`nun cesitli bolgelerinde yabani olarak yetisen bu cins orkideler, meshur maras dondurmasi ve kisin sicak dostu sahlebin ana maddesini olusturmakta. Son donemde hemen her seyde oldugu gibi bu yabani orkidelerin de bilincsizce toplanmasi ile gelecekleri tehlikede. Aslinda yapilacak is cok basit, bu yabani orkidenin yumrularini toplarken cicege zarar vermemek ve yumrulardan en azindan bir tanesini uzerinde birakmak. Bu sekilde toplanan orkideler bir sure sonra tekrar yumrularini olusturmakta ve hayatta kalabilmekte. Uzunca bir suredir, keciboynuzu tozu gibi farkli urunlerle, aynisi olmasada en azindan benzer bir tat yakalanmaya calisilip alternif bir hammade bulunmaya calisiliyor, ama ayni lezzet, ayni koku yakalanamiyor. Sahlebin ozundeki maddeler soguk alginligi dahil bir cok hastaliga iyi gelmekte.
Kaynak: Internet Derleme